fbpx

FTP – co to jest, jak działa i do czego można wykorzystać? Poradnik!

W erze cyfrowej, w której codziennie przesyłane są setki terabajtów danych, niezbędne okazuje się posiadanie sprawnych narzędzi do ich transferu. Jednym z najstarszych i najbardziej rozpoznawalnych protokołów służących do tego celu jest FTP. Choć nazwa ta może brzmieć znajomo, niewielu z nas rozumie, jak naprawdę działa i jaką odgrywa rolę w codziennym życiu cyfrowym. W niniejszym artykule zagłębimy się w świat FTP, wyjaśniając jego podstawy, zastosowania i znaczenie w dzisiejszym świecie technologii.Jak działa protokół FTP? – opis, definicja i zastosowanieFTP to protokół sieciowy wykorzystywany do przesyłania plików między komputerami. Działa w architekturze klient-serwer. Klient, używając odpowiedniego oprogramowania, łączy się z serwerem w celu wysłania lub pobrania plików. Usługi sieciowe FTP (inaczej usługi internetowe FTP) działają na podstawie sesji kontrolnej (do przekazywania poleceń) i sesji danych (do przesyłania samych plików) w sieci TCP/IP.

działanie - ftp

Zdj 1. Działanie FTP.

Zastosowanie FTP:

  • udostępnianie plików w sieci – port FTP pozwala organizacjom i jednostkom na udostępnianie plików w sieci. Jest to szczególnie przydatne dla dużych jednostek informacyjnych (np. powyżej 100 MB), które są niemożliwe do wysłania za pomocą poczty elektronicznej;
  • backup danych – firmy korzystają z FTP do tworzenia kopii zapasowych swoich danych na zdalnych serwerach. Dzięki temu, w razie awarii lokalnych systemów, wszystkie informacje można sprawnie przywrócić;
  • hosting stron internetowych – dostawcy hostingu oferują dostęp do serwera, aby klienci mogli ładować swoje strony internetowe i związane z nimi pliki FTP;
  • aktualizacje oprogramowania – producenci oprogramowania często udostępniają aktualizacje produktów na serwerach FTP, dzięki czemu klienci mogą je łatwo pobierać;
  • przenoszenie danych między różnymi platformami – protokół FTP jest niezależny od systemu operacyjnego. Wykorzystasz go do przesyłania plików między różnymi platformami (np. Windows, Linux czy MacOS);
  • integracja z innymi systemami – połączenia FTP są często używane w zakładach produkcyjnych, medycynie czy w badaniach naukowych do automatycznego przesyłania danych między urządzeniami a centralnymi systemami.

Mimo że FTP jest niezwykle przydatny, pamiętaj o potencjalnych zagrożeniach związanych z bezpieczeństwem, zwłaszcza jeśli korzystasz z niezaszyfrowanej wersji protokołu. Dlatego też powstały wersje FTP zabezpieczone; FTPS czy SFTP, gwarantujące szyfrowanie danych w trakcie transferu.

FTP, FTPS, SFTP – różnice

Różnice pomiędzy FTP, FTPS i SFTP:

FTP (File Transfer Protocol):

  • bezpieczeństwo – standardowy FTP nie zapewnia żadnego szyfrowania. Zarówno dane, jak i uwierzytelnianie (nazwa użytkownika i hasło) są przesyłane w formie jawnej, co może być podatne na przechwycenie przez osoby trzecie (np. hackerów);
  • port – domyślnie używa portu 21 dla sesji kontrolnej i portu 20 dla sesji danych;
  • zastosowanie – pomimo swojego wieku, FTP jest nadal często stosowany w wielu systemach, choć ze względu na brak bezpieczeństwa zalecamy korzystanie z bezpieczniejszych alternatyw.

FTPS (FTP Secure):

  • bezpieczeństwo – FTPS jest rozszerzeniem standardowego FTP, które dodaje wsparcie dla szyfrowania SSL/TLS. Umożliwia to szyfrowanie sesji, chroniąc przesyłane dane oraz informacje uwierzytelniające;
  • port – identycznie jak FTP, domyślnie korzysta z portu 21;
  • zastosowanie – FTPS jest preferowanym wyborem dla tych, którzy potrzebują funkcjonalności FTP, ale chcą również zwiększonego bezpieczeństwa. Wymaga to jednak odpowiedniej konfiguracji certyfikatów SSL/TLS.

SFTP (Secure File Transfer Protocol):

  • bezpieczeństwo – pomimo podobnej nazwy do FTPS, SFTP to zupełnie inny protokół bazujący na SSH (Secure Shell), zapewniający silne szyfrowanie. Obejmuje zarówno dane, jak i uwierzytelnianie;
  • port – domyślnie korzysta z portu 22, typowego dla SSH, natomiast można spotkać również SFTP port 21;
  • zastosowanie – SFTP jest często stosowany w środowiskach, które wymagają wysokiego stopnia bezpieczeństwa. Oferuje funkcje podobne do FTP, ale w bezpiecznej warstwie SSH.

FTP jest starszym protokołem i nie gwarantuje wewnętrznego szyfrowania, co czyni go mniej bezpiecznym. FTPS jest rozszerzeniem FTP dodającym szyfrowanie SSL/TLS. Z kolei SFTP to zupełnie inny protokół oparty na SSH, który zapewnia silne szyfrowanie i funkcje przesyłania plików. Wybór odpowiedniego protokołu zależy od konkretnych wymagań dotyczących funkcjonalności i bezpieczeństwa.

ftp tryby

Zdj 2. FTP tryb pasywny i aktywny.

Jak połączyć się z serwerem FTP? – instrukcja krok po kroku!

Połączenie się z serwerem FTP jest proste, natomiast wymaga odpowiednich informacji dostępowych oraz oprogramowania. Poniżej przedstawiamy instrukcję dotyczącą łączenia z serwerem FTP:

KROK 1: Wybierz oprogramowanie klienta FTP

Najpopularniejszymi oprogramowaniami są przede wszystkim:

  • FileZilla, 
  • WinSCP dla systemu Windows,
  • Cyberduck dostępny zarówno dla Windows, jak i MacOS.

Pobierz i zainstaluj wybrane oprogramowanie zgodnie z instrukcjami.

Ze swojej strony polecamy rozwiązanie FileZilla.

filezilla

Zdj 3. FileZilla – jedno z najlepszych oprogramowań FTP.

KROK 2: Uzyskaj dane dostępowe

Aby połączyć się z serwerem FTP, potrzebujesz kilku kluczowych danych:

  • adresu serwera (często w postaci ftp.nazwadomeny.com lub IP),
  • nazwy użytkownika,
  • hasła.

Te informacje powinny być dostarczone przez dostawcę Twojego hostingu lub administratora serwera.

KROK 3: Uruchom oprogramowanie klienta FTP i wprowadź dane dostępowe

Uruchom program klienta FTP. W oknie lub menu programu powinna być opcja „Połącz”, lub „Nowe połączenie”. Wprowadź adres serwera w odpowiednie pole. Wpisz nazwę użytkownika i hasło.

Jeśli korzystasz z FTPS (FTP zabezpieczony), prawdopodobnie będziesz musiał wprowadzić dodatkowe informacje; certyfikat lub wybór portu (domyślnie 21 dla FTP lub 22 dla SFTP).

KROK 4: Połącz się z serwerem

Po wprowadzeniu wszystkich informacji kliknij przycisk „Połącz”. Po chwili powinieneś zostać połączony z serwerem i zobaczyć zawartość katalogów serwera w interfejsie programu.

KROK 5: Przeglądaj, przesyłaj i pobieraj pliki

Po połączeniu, możesz przeglądać katalogi na serwerze, przesyłać pliki z komputera na serwer oraz pobierać pliki z serwera na komputer. Większość programów umożliwia przeciąganie plików i katalogów między lokalnym a zdalnym widokiem, zdecydowanie ułatwiając transfer plików FTP.

KROK 6: Zakończ połączenie

Gdy zakończysz pracę z serwerem FTP, zawsze pamiętaj o bezpiecznym zakończeniu połączenia. W programie klienta FTP powinien znajdować się przycisk „Rozłącz”.

KROK 7: Dodatkowe uwagi bezpieczeństwa

Zawsze korzystaj z silnych haseł do swojego konta FTP. Jeśli to możliwe, używaj zabezpieczonych wersji protokołu (FTPS lub SFTP) zamiast standardowego FTP. Regularnie aktualizuj oprogramowanie klienta FTP, aby chronić się przed ewentualnymi lukami w bezpieczeństwie.

Czy FTP jest bezpieczny?

File Transfer Protocol w swojej podstawowej formie nie jest uważany za bezpieczny FTP do przesyłania i obsługi stron www. Główne powody:

Brak szyfrowania

Standardowy protokół FTP przesyła dane, w tym nazwę użytkownika i hasło, w postaci jawnej. W konsekwencji osoba, która przechwyci dane podczas transmisji, będzie w stanie je odczytać bez większego trudu.

Podatności na różne ataki

FTP jest narażony na różne rodzaje ataków:

  • atak „man-in-the-middle”, gdzie atakujący może przechwycić i potencjalnie modyfikować dane przesyłane między klientem a serwerem;
  • ataki „brute-force” na hasła, gdzie atakujący próbuje zgadnąć hasło przez ciągłe próbowanie różnych kombinacji.

Brak ochrony integralności

W FTP brakuje mechanizmu weryfikującego integralność przesyłanych plików. Nie wiadomo wówczas, czy przesyłane pliki nie zostały zmienione podczas transmisji.

Problemy z firewallem i NAT

FTP używa osobnych połączeń dla poleceń i danych, co może powodować problemy z firewallem i NAT. Chociaż to nie jest bezpośrednim problemem bezpieczeństwa, skomplikuje konfigurację bezpiecznych połączeń.

Ze względu powyższe wady i ryzyko związane z używaniem FTP, wiele organizacji i dostawców hostingu zaleca lub wymaga stosowania bezpieczniejszych alternatyw:

  • FTPS (FTP Secure) – to wersja FTP z dodanym szyfrowaniem SSL/TLS. Oferuje takie same funkcje jak FTP, ale dodaje warstwę bezpieczeństwa przez szyfrowanie transmisji. Nadal jednak ma pewne wady (np. potencjalne problemy z firewallem);
  • SFTP (Secure File Transfer Protocol) – to zupełnie inny protokół niż FTP i FTPS. Bazuje na protokole Secure Shell (SSH) i zapewnia szyfrowanie, uwierzytelnianie oraz integralność danych. Jest bardziej odporny na różne ataki w porównaniu z FTP.

W celu uzupełnienia wiedzy na temat bezpieczeństwa FTP, sprawdź wpis Wikipedii na temat bezpieczeństwa File Transfer Protocol.

bezpieczenstwo- ftps

Zdj 4. Częste problemy bezpieczeństwa FTP.

Dlaczego warto korzystać z FTP?

Mimo że FTP (File Transfer Protocol) ma swoje wady pod względem bezpieczeństwa, istnieje wiele powodów, dla których organizacje i indywidualni użytkownicy nadal z niego korzystają, m.in.:

  • prostota i uniwersalność – FTP jest jednym z najstarszych protokołów przesyłania plików w Internecie, co czyni go bardzo dobrze znanym i powszechnie wspieranym. Niemal każdy system operacyjny posiada wbudowanego klienta FTP, ułatwiając dostęp do serwerów bez konieczności instalowania dodatkowego oprogramowania;
  • szybki transfer dużych plików – FTP jest wydajnym protokołem do przesyłania dużych plików. Dzięki specjalnej architekturze, która oddziela połączenia kontrolne od połączeń danych, transfer plików może być szybszy w porównaniu z innymi metodami przesyłania (np. przez HTTP).
  • możliwość równoczesnej pracy wielu użytkowników – umożliwia użytkownikom jednoczesne połączenie z serwerem i przesyłanie plików FTP, co jest przydatne w środowiskach, w których wiele osób musi mieć dostęp do tego samego zestawu danych (np. w korporacjach);
  • zaawansowane funkcje zarządzania – wiele serwerów FTP oferuje zaawansowane funkcje zarządzania (np. kontrola dostępu na poziomie pliku lub katalogu, różne poziomy uprawnień dla wielu użytkowników czy identyfikacja aktywności);
  • wsparcie dla automatycznych procesów – FTP jest często używany w skryptach i aplikacjach do automatycznego przesyłania lub pobierania plików. Dzięki temu organizacje mogą zautomatyzować liczne procesy biznesowe (w tym robić regularne kopie zapasowe oraz aktualizować oprogramowanie);
  • integracja z innymi systemami – FTP można łatwo zintegrować z CMSami, umożliwiając łatwy transfer plików między różnymi platformami.

Kto powinien zdecydować się na FTP?

Na FTP powinny się zdecydować:

  • drukarnie i firmy medialne – branże te często wymagają przesyłania dużych plików graficznych lub wideo. FTP jest jednym ze sposobów, które pozwalają na ich sprawny transfer;
  • firmy programistyczne – programiści mogą korzystać z FTP do przesyłania aktualizacji oprogramowania, plików kodu źródłowego czy dokumentacji;
  • instytucje edukacyjne i badawcze – FTP może być używane do udostępniania zestawów danych badawczych, oprogramowania edukacyjnego czy materiałów dydaktycznych;
  • wewnętrzne sieci korporacyjne – w zamkniętych, kontrolowanych środowiskach korporacyjnych, FTP może być użyteczny do przesyłania plików między działami lub lokalizacjami.

Podsumowanie

FTP (File Transfer Protocol) jest sprawdzonym i uniwersalnym narzędziem do przesyłania plików w sieci. Pomimo swojej prostoty i wydajności w przesyłaniu dużych plików, FTP ma pewne wady związane z bezpieczeństwem, głównie z brakiem szyfrowania. W konsekwencji wiele organizacji (szczególnie średnie przedsiębiorstwa oraz korporacje) przechodzą na bezpieczniejsze protokoły FTP (np. SFTP czy FTPS).

Wyskaluj swój biznes razem z Carted – skontaktuj się z nami mailowo lub telefonicznie! Wypozycjonujemy Twój sklep e-commerce.

FAQ – najczęstsze pytania i odpowiedzi [FTP]

Poniżej przedstawiamy najczęstsze pytania i odpowiedzi na temat FTP!

Czym jest FTP?

FTP (File Transfer Protocol) to standardowy protokół służący do przesyłania plików między komputerami. Pozwala na przesyłanie i pobieranie plików, zarządzanie nimi oraz kontrolę dostępu do zasobów na zdalnym serwerze.

Czy FTP jest bezpieczny?

W swojej podstawowej formie FTP nie jest uważany za bezpieczny, ponieważ przesyła dane, w tym hasła, w postaci jawnej. Organizacje korzystają zazwyczaj z bezpieczniejszych wariantów, które oferują szyfrowanie danych (np. SFTP czy FTPS).

Jakie są alternatywy dla FTP?

Najpopularniejszymi alternatywami dla FTP są SFTP (Secure File Transfer Protocol) oraz FTPS (FTP Secure). Obie te wersje zapewniają szyfrowanie danych, z tym że SFTP działa na bazie protokołu SSH, podczas gdy FTPS dodaje warstwę szyfrowania SSL/TLS do standardowego FTP.

Czy mogę korzystać z FTP bez specjalnego oprogramowania?

Pod kątem lepszej funkcjonalności i bezpieczeństwa zalecamy korzystanie z FTP na dedykowanych rozwiązaniach (np. FileZilla czy Cyberduck).

Czy FTP jest darmowy?

Sam protokół FTP służy do przesyłania danych i jest darmowy, ale konkretny software (klient lub serwer plików FTP) może być darmowy lub płatny, w zależności od wybranej wersji i producenta.

FTP – jak działa?

FTP (File Transfer Protocol) to protokół służący do przesyłania plików pomiędzy komputerami w sieci. Działa na zasadzie klient-serwer, gdzie klient inicjuje połączenie z serwerem FTP. Klient wysyła żądania dotyczące pobierania lub wysyłania plików, a serwer obsługuje te żądania i umożliwia transfer plików.

FTP – jak korzystać?

Aby skorzystać z FTP, potrzebujesz klienta FTP, który może być oddzielnym programem, wbudowaną funkcją w przeglądarce, lub systemie operacyjnym. W tym celu musisz podać adres serwera FTP, nazwę użytkownika oraz hasło. Następnie zweryfikuj strukturę katalogów serwera i przesyłaj pożądane pliki poprzez przeciąganie i upuszczanie lub używając odpowiednich poleceń.

Nie można nawiązać połączenia FTP – co zrobić?

Jeśli nie możesz nawiązać połączenia FTP, sprawdź, czy wprowadziłeś poprawne dane logowania oraz adres serwera. Połączenie blokować może również program antywirusowy. Jeśli problem nadal występuje, skontaktuj się z administratorem serwera FTP, aby sprawdzić, czy serwer jest dostępny. Przyczyną może być jego nieprawidłowa konfiguracja.

FTP – jaki port wybrać?

Port używany przez FTP zależy od trybu pracy, w jakim działa. W trybie pasywnym (PASV), klient otwiera połączenie na porcie komunikacyjnym, a serwer otwiera port danych do transferu plików. W trybie aktywnym (PORT), to serwer nawiązuje połączenie z klientem na wybranym porcie. Domyślnie, port komunikacyjny FTP to 21, a porty danych to 20 (aktywny) i 1024-65535 (pasywny). Jeśli masz problemy z połączeniem, sprawdź, czy sieć lub zapora nie blokują wybranych portów.

sprawdź też

Porozmawiajmy

Powiedz nam czego potrzebujesz

Kontakt